گزیده درس پنج
بعد از اینکه استاد سه مرحله از مراحل علم حصولی را توضح در درس قبلی میدهد، در این درس به مرحله چهارم آن که علم عقلی است، میپردازد. از میان اداراکات، مهمترین ادراک، ادراک عقلی است و این مرحله هم متوقف بر مراحل قبل است که مرحوم مظفر تلاش کرد تا مراحل قبل [حسی، خیالی و وهمی] را نیز بیان نماید. در واقع، در مرحله چهارم علم حصولی، انسان از حیوان متمایز میشود و به تنهایی و با یاری قوهی عقل به مسیر خودش ادامه میدهد و با همان قوه تمام مدرکاتش را اعم از علوم حسی، خیالی و وهمی بررسی و ادراکات درست را از نادرست تشخیص میدهد و معنای کلی را از همان جزئیاتی که ادراک کرده است، انتزاع نموده و آنها را تعقل میکند. همچنین در این مرحله ادراکات خود را با یکدیگر میسنجد و از معلومی به معلوم دیگر میرود و سپس نتیجه میگیرد و حکم میکند و به هر پیمانه که توانایی عقلش بکشد در آنها تصرف مینماید. در واقع، علم منطق برای نظارت بر کار این قوه و مصون داشتن آن از خطا تدوین شده است و قلمرو آن، همان علوم عقلی است.
کلیدواژه: اقسام علم.