گزیده درس صد و چهل و هشت
در درس گذشته حکم اتصالی قیاس استثنایی بیان گردید و در این درس به حکم انفصالی آن پرداخته میشود. چنانچه قیاس استثنایی انفصالی باشد، سه راه برای استنتاج از آن وجود دارد: اوّل، اگر شرطیه، حقیقیه باشد با استثنا کردن یکی از طرفین، نقیض طرف دیگر نتیجه گرفته میشود و یا استثنا کردن نقیض یک طرف، عین طرف دیگر استنتاج میشود و این خودش به چهار صورت میتواند واقع شود. دوّم، اگر شرطیه مانعة الجمع باشد با استثنا کردن یک طرف، نقیض طرف دیگر نتیجه گرفته میشود؛ ولی نمیتوان با استثنا کردن نقیض یک طرف، عین طرف دیگر را نتیجه گرفت. در این قسم استثنا و استنتاج تنها در دو صورت امکان دارد. سوم، اگر شرطیه مانعة الخلو باشد با استثنا کردن نقیض یک طرف، عین طرف دیگر نتیجه گرفته میشود. ولی با استثنا کردن عین یک طرف، نمیتوان نقیض طرف دیگر را نتیجه گرفت. در این قسم استثنا و استنتاج تنها در دو صورت ممکن است.
کلیدواژه: حکم قیاس استثنایی انفصالی.