گزیده درس نوزده
در درس گذشته راجع به لفظ واحد با توجه به وحدت و تعدد معنایش بر پنج دسته تقسیم میگردید بحث شد، در این درس در ارتباط با ترادف و تباین بحث میشود. مرحوم مصنف میفرماید: چنانچه انسان چند لفظ را درنظر بگیرد و آنها را با همدیگر بسنجد و معناهایشا را باهم مقایسه کند، از دو حالت خارج نیست: اوّل، این دو لفظ یا بیشتر از آن تماماً به یک معنا هستند. دوم، آنها به چند معنا میباشند که هر کدام معنای خاص خودش را دارند. به نوع اوّل «مترادف» و به نوع دوّم «متباین» گفته میشود. مراد از مترادف یا ترادف عبارت از اشتراک چند لفظ در یک معنا است، به این صورت که یک لفظ در ردیف لفظ دیگری قرار میگیرد و هر دو بر یک معنا دلالت میکنند، مانند دو واژهای اسد و لیث که هر دو در زبان عربی به معنای شیراند. الفاظ متباین به گونهییاند که هر کدام برای معنای خاصی وضع شدهاند، مانند کتاب، درخت و زمین. الفاظ متباین بر سه دسته تقسیم میشود که عبارتاند از مثلان، متخالفان و متقابلان.
کلیدواژه: ترادف و تباین.