گزیده درس دوصد و بیست و هفت
بحث در بارهی تشابه و تمایز جدل و خطابه است. در درس قبلی به تشابه میان آن دو اشاره شد و در این درس نیز پرداخته میشود: اوّل، اینکه جدل و خطابه در موضوع عمومیت دارد. دوّم، اینکه هر دو در غرض شباهت دارد، زیرا غرض هر دو اقناع است. سوم، شباهت به لحاظ ماده است که مواد بهکار رفته در جدل و خطابه از مشهورات میباشد. تمایز و تفاوت میان جدل و خطابه نیز در همین سه مورد است: اوّل، موضوع خطابه همانند جدل عام است؛ ولی محتوا و مطالب علمی که در آن یقین طلب میشود از موضوع خطابه خارج است. دوّم، غایت و غرض خطابه همانند جدل است، منتها غرض خطابه، غلبهی با اقناع است. سوم، تفاوت در ماده است که در خطابه میتوان از مشهورات ظاهری استفاده کرد. بحث بعدی راجع به ارکان و اقسام خطابه است. خطابه دارای سه رکن است: گوینده، گفتار و شنونده. خطابه به اعتبار موضوع از سه حال خارج نیست: منافره، مشاجره و مناظره.
کلیدواژه: تشابه و تمایز جدل و خطابه.