گزیده درس شصت و چهار
سه باب از ابواب ششگانه منطق مورد بحث و بررسی قرار گرفت. باب اوّل، راجع به الفاظ بود و باب دوم، مربوط به مفهوم و اقسام آن و باب سوم، در ارتباط با تعریف و قسمت بود. باب چهارم، در مورد قضایا است که مشتمل بر دو فصل میباشد. فصل اوّل، به بحث قضیه و انواع آن و فصل دوّم، به احکام قضایا اختصاص دارد. مرحوم مظفر در ابتدا قضیه را تعریف میکند و تا حدودی پیش از این به تعریف قضیه اشاره گردید. قبلاً، بیان گردید که متعلق علم گاهی مفردات و گاهی مرکب قرار میگیرد. مرکب هم بر دو قسم است: مرکب تام و مرکب ناقص و چنانچه مرکب تام باشد، خودش بر دو قسم است: یکی خبری و دیگری انشاء میباشد. در حقیقت قضیه همان مرکب تام خبری است. بنابراین، قضیه یا مرکب تام خبری، مرکب تامی است که میتوان آن را ذاتاً به صدق یا کذب متصف ساخت. در مقابل آن انشاء قرار دارد که نمیتوان آن را ذاتاً به صدق یا کذب متصف کرد. قید «ذاتاً» برای این است که جملات انشائیهیی که به اعتبار مدلول التزامی خود متصف به صدق یا کذب میشوند از تعریف قضیه بیرون شده و در تعریف انشاء داخل شوند.
کلیدواژه: تعریف قضیه.