گزیده درس سیزده
قسمتی از حدیث دوازدهم در درس قبلی مورد بررسی قرار گرفت و استاد در این درس ادامه، قسمت دیگر همان روایت را ترجمه و تبیین میکند. اشاره شد که حدیث دوازدهم بسیار طولانی و در عین حال دارای نکات ارزنده و ارزشمند است که از امام کاظم (ع) برای هشام بن حکم روایت شده است. سخن در این است که نه عقل به تنهایی انسان را به حقایق و معارف صحیح میرساند و نه بیان انبیاء به تنهایی برای انسان کفایت میکند؛ از اینرو باید هم عقل و هم بیان و گفتار انبیاء وجود داشته باشد. استاد درس را از این جمله آغاز میکند: «يا هِشامُ ، قد جَعَلَ اللّه ُ ذلكَ دَليلاً على مَعرِفَتِهِ بأنَّ لَهُم مُدَبِّرا، فقالَ: "و سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ و النَّهارَ و الشَّمْسَ و القَمَرَ و النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بأمْرِهِ إنَّ في ذلِكَ لاَياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلونَ": اى هشام! خداوند اينها را راهنمايى براى شناخت خود قرار داده است، تا دريابند كه آنان را مدبّرى است و فرمود: "و شب و روز و خورشيد و ماه را براى شما رام گردانيد و ستارگان به فرمان او رام شدهاند. مسلّما در اين [پديدهها] براى مردمىكه تعقّل مىكنند نشانهاى است".» در واقع مرحوم کلینی با این روایت میخواهد این نکته را بیان کند که نشانههای آشکاری که در جهان مادی وجود دارند اینها برای کسانی که عقل دارند باید بسیار روشن و آشکار میباشد به همین دلیل در این روایت امام (ع) از آیات مختلفی بهره گرفته است تا وجود مدبری را برای جهان به اثبات برساند.
کلیدواژه: کتاب عقل و جهل (روایت 12).