گزیده درس چهل و شش
در درس گذشته استاد تا حدیث هفدهم باب بدعت، قیاس و حکم به رأی را ترجمه و تبیین نمود که در این درس احادیث هجدهم به بعد را بررسی میکند. حدیث نوزدهم از امام صادق (ع) نقل شده است که در آن دربارهی استمرار حلال و حرام محمد تا روز قیامت سخن رفته است. «عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِاَللَّهِ (ع) عَنِ اَلْحَلاَلِ وَ اَلْحَرَامِ فَقَالَ حَلاَلُ مُحَمَّدٍ حَلاَلٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ لاَ يَكُونُ غَيْرُهُ وَ لاَ يَجِيءُ غَيْرُهُ وَ قَالَ قَالَ عَلِيٌّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ مَا أَحَدٌ اِبْتَدَعَ بِدْعَةً إِلاَّ تَرَكَ بِهَا سُنَّةً: زراره مىگويد از امام صادق (ع) راجع به حلال و حرام پرسيدم، فرمود: حلال محمد پيوسته تا روز قيامت حلال و حرام او پيوسته تا روز قيامت حرام است، جز او پيامبر ديگرى نباشد و جز او نيايد، فرمود: هيچكس بدعتى نگذارد جز آنكه سنتى را بهخاطر آن ترك كند.» در حدیث بیستم، امام صادق (ع) ابوحنیفه را از قیاس کردن نهی میکند و در حدیث بیست و یکم نظر خودش را برگرفته از نظر جدش رسول الله (ص) میداند و میفرماید: ما از خود نظری نداریم و هر آنچه میگوییم برگرفته از رسول خدا (ص) است. «سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ (ع) عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ اَلرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ اَلْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اَللَّهِ (ص) لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْءٍ: مردي از امام صادق (ع) مسالهاي پرسيد و حضرت جوابش داد، سپس گفت: براي شما اگر چنين و چنان باشد جوابش چيست؟ فرمود خاموش باش، هر جوابيكه من به تو ميدهم از قول رسول خدا (ص) است، ما از خود نظری نداريم.» آخرین حدیث این باب، یعنی روایت بیست و دوّم از امام باقر (ع) است که در آن فرموده است: غير خدا را براى خود تكيهگاه و محرم راز نگيريد: «لَا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللهِ وَلِیجَةً فَلَا تَکُونُوا مُؤْمِنِینَ فَإِنَّ کُلَّ سَبَبٍ وَ نَسَبٍ وَ قَرَابَهْ وَ وَلِیجَهْ وَ بِدْعَهْ وَ شُبْهَهْ مُنْقَطِعٌ إِلَّا مَا أَثْبَتَهُ الْقُرْآنُ: غير خدا را براى خود تكيهگاه و محرم راز نگيريد كه مؤمن نباشيد؛ زيرا هر وسيله و پيوند و خويشى و محرم راز و بدعت و شبهتى نزد خدا بريده و بىاثر است جز آنچه را كه قرآن اثبات كرده است (و آن علم و ايمان و تقوى است).»
کلیدواژه: کتاب فضیلت علم، باب «البدع و الرأى و المقائيس» (روایات 18 ـ 22).