گزیده درس سی
در درس گذشته احادیث دو باب (اصناف مردم و ثواب عالم و متعلم) از ابواب کتاب فضیلت علم ترجمه و تبیین گردید و در این درس استاد به بررسی روایات باب «صفة العلماء» میپردازد. مرحوم کلینی در باب صفت علماء مجموعاً هفت روایت آورده است که نخستین آن از امام صادق (ع) است. حضرت در این روایت بر علمآموزی و آرایش اخلاق اسلامی و انسانی تاکید میکند: «اُطْلُبُوا اَلْعِلْمَ وَ تَزَيَّنُوا مَعَهُ بِالْحِلْمِ وَ اَلْوَقَارِ وَ تَوَاضَعُوا لِمَنْ تُعَلِّمُونَهُ اَلْعِلْمَ وَ تَوَاضَعُوا لِمَنْ طَلَبْتُمْ مِنْهُ اَلْعِلْمَ وَ لاَ تَكُونُوا عُلَمَاءَ جَبَّارِينَ فَيَذْهَبَ بَاطِلُكُمْ بِحَقِّكُمْ: دانش آموزيد با وجود آن خود را با خويشتندارى و سنگينى بيارائيد و نسبت به دانشآموزان خود تواضع به خرج دهید و نسبت به استاد خود فروتن باشيد و از علماء متكبر نباشيد كه این رفتار نادرست حق شما را ضايع میكند.» روایت دوم نیز از امام صادق (ع) است که آن حضرت در این روایت، آیه شریفه «إنّما یَخشَی الله مِن عِبَادِهِ العُلَماءُ» را تفسیر میکند. بر اساس این تفسیر، عالم کسی است که کردارش، گفتارش را تایید و تصدیق کند. استاد حدیث سوم را بیشتر توضیح میدهد و این حدیث از امام علی (ع) است که حضرت در این روایت میفرماید: در علمی که فهم و در خواندنی که تدبّر و در عبادتی که تفکر نباشد، در ان خیری نیست: «... أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِلْمٍ لَيْسَ فِيهِ تَفَهّمٌ، ألا لا خَيرَ في قِراءةٍ ليسَ فيها تَدَبُّرٌ، ألا لا خَيرَ في عِبادَةٍ ليسَ فيها تَفَقُّهٌ و ...».
کلیدواژه: کتاب فضیلت علم، باب «صفة العلماء» (روایات 1 ـ 3).