گزیده درس نود و سه
استاد در درس گذشته به صورت مفصل حدیث چهارم باب اراده خداوند را توضیح داد و در این درس ابتدا به ترجمه و تبیین حدیث پنجم میپردازد، سپس به سراغ سایر احادیث میرود. «عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: كُنْتُ فِي مَجْلِسِ أَبِي جَعْفَرٍ ع إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ عَمْرُو بْنُ عُبَيْدٍ فَقَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوى مَا ذَلِكَ الْغَضَبُ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع هُوَ الْعِقَابُ يَا عَمْرُو إِنَّهُ مَنْ زَعَمَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ زَالَ مِنْ شَيْءٍ إِلَى شَيْءٍ فَقَدْ وَصَفَهُ صِفَةَ مَخْلُوقٍ وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَا يَسْتَفِزُّهُ شَيْءٌ فَيُغَيِّرَهُ: از برخی اصحاب نقل شده است در مجلس امام باقر (ع) نشسته بودیم که عمروبنعبید داخل شد و عرض کرد: فدایت شوم؛ در مورد این سخن خداوند که فرموده است: "وَ مَن یَحْلِلْ لعَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَوَی: منظور از غضب چیست؟" امام باقر (ع) جواب داد آن، عقاب و کیفر است ای عمرو! چنانچه کسی گمان کند که خداوند از حالتی به حالت دیگر تغییر پیدا میکند، او خدا را به اوصاف مخلوقات متّصف کرده است. همانا خدای متعال را چیزی عصبانی نمیکند تا او را تغییر دهد». حدیث ششم از امام صادق (ع) است که زندیقی از امام (ع) پرسید: خداوند خشنودی و خشم دارد؟ امام (ع) در جواب میفرماید: بلی! منتها از جنس آنچه که در مخلوق است، نیست. در ادامه استاد حدیث هفتم را هم توضیح میدهد که راجع به اراده و مشیت است.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «الارادة أنّها من صفات الفعل و سائر صفات الفعل» (روایات 4 ـ 7).