گزیده درس دوصد و شانزده
موضوع بحث را بررسی روایات باب «في أنّ الأئمة بمن يشبهون ممن مضى و كراهية القول فيهم بالنبوة» تشکیل میدهد که مرحوم کلینی هفت روایت در این باب جمعآوری کرده است. این باب در این مورد صحبت میکند که ائمه (ع) به چه کسانی از گذشتگان شباهت دارند آیا همانند انبیاء هستند به ایشان وحی میشوند یا اینکه آنان مانند اوصیاء میباشند و علم خودشان را از انبیاء میگیرند؟ از اینرو حدیث اوّل از امام باقر (ع) روایت شده که دربارهی مشابهت جایگاه اهلبیت (ع) و آصف بن برخیا سخن میگوید. «عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ (ع) مَا مَوْضِعُ الْعُلَمَاءِ قَالَ مِثْلُ ذِي الْقَرْنَيْنِ وَ صَاحِبِ سُلَيْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَى: حمران میگويد: خدمت امام باقر (ع) عرض كردم: علماء (امامان) چه موقعيتى دارند؟ فرمود: مانند ذوالقرنين و همدم سليمان (آصف بن برخيا) و همدم موسى (يوشع بن نون يا جناب خضر) ميباشند.» حدیث دوم از امام صادق (ع) است و در آن، از اهلبیت (ع) نفی نبوت شده است. «عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ (ع): إِنَّمَا الْوُقُوفُ عَلَيْنَا فِي الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ فَأَمَّا النُّبُوَّةُ فَلَا: درباره ما به دانستن حلال و حرام بايد توقف كرد. اما نبوت، نه (ما تنها حلال و حرام مىدانيم و پيامبر نيستيم).» حدیث سوم باز از امام صادق (ع) است که دربارهی جامعیت قرآن سخن گفته است. احادیث چهارم و پنجم راجع به مشابهت جایگاه امام علی و اهلبیت (ع) با حضرت خضر و ذوالقرنین سخن میگوید. حدیث ششم در ارتباط با نفی مقام الوهیت و نبوت از اهلبیت (ع) سخن گفته است. حدیث هفتم به جایگاه پیامبر و جایگاه اهلبیت پرداخته و آن را مقایسه کرده است. «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: الْأَئِمَّةُ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ (ص) إِلَّا أَنَّهُمْ لَيْسُوا بِأَنْبِيَاءَ وَ لَا يَحِلُّ لَهُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَا يَحِلُّ لِلنَّبِيِّ (ص) فَأَمَّا مَا خَلَا ذَلِكَ فَهُمْ فِيهِ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ (ص): امام صادق (ع) ميفرماید: ائمه مقام و منزلت پيامبر را دارند؛ ولى پيامبر نيستند. آنچه از زنها براى پيامبر (ص) حلال است (زيادتر از چهار زن دائم و زن موهوبه) براى ايشان حلال نيست؛ ولی نسبت به غير آن ايشان به منزلت رسول خدا (ص) هستند.»
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «في أنّ الأئمة بمن يشبهون ممن مضى و كراهية القول فيهم بالنبوة» (روایات 1 ـ 7).