گزیده درس هشتاد و چهار
درس هشتاد و چهار از «المسألة الثانیة، فی اقسام الکلّی»، شروع شده است و تا «(و الثالث) العقلی و هو المرکب منهما»، ادامه دارد. قبلاً اشاره شد که کلی بودن ماهیت به اعتبارات مختلف از جمله اعتبار بشرط لا است. اگر گفته شود که کسی در بارهی کتابی سخن میگوید که کتاب شیمی، ریاضی، تاریخ و ... نیست، چنین ماهیتی فقط در عقل پیدا میشود، چون هر کتابی در خارج باشد، یا مال حسن است یا نیست یا روی میز است یا روی میز نیست و ... گاهی ماهیت به اعتبار لاشرط است و به شرط چیزی تعقل نمیشود و این کلی طبیعی است که در خارج موجود میباشد، مثلاً حیوانی که مقید به اسب، شیر و پلنگ باشد، قطعا در خارج موجود میباشد و اجزایشان نیز در خارج موجود دارند. تا اینجا کلی لابشرط و کلی بشرط لا توضیح داده شد و حالا آن معنای کلی که بر اینها عارض میشود، چیست؟ به آن کلی منطقی گفته میشود و چنانچه کلی بودن با یکی از ماهیتها ترکیب شود، مانند انسان کلی، به نوع از کلی، کلی عقلی گفته میشود، به خاطر اینکه تنها در عقل است.
کلیدواژه: اقسام کلی.