گزیده دری سیصد و پانزده (82)
بحث در بارهی موجبات ضمان بود که مرحوم محقق آن را به سه سبب تقسیم کرد و در درس قبلی به یک قسم آن که مباشرت باشد، پرداخت و به احکام و نوع کفارات آن نیز اشاره نمود. سبب مباشرت به این معنا بود که شخص خودش با چاقو یا با شلیک تیر و یا خفه کردن حیوان را بکشد یا آسیب برساند که احکام فرضهای مختلف آن بیان گردید. مرحوم محقق بعد از تبیین سبب مباشرت به «سبب ید» میپردارد و مراد از ید، همان استیلای عرفی است که شخص بر حیوان مسلط شود و آزادی را از وی سلب مینماید و سپس حیوان بمیرد. فرض کنید حاجی در حال احرام، حیوان را با خودش داشته باشد و او را آزاد نگذارد و حیوان در چنین شرایطی تلف شود؛ در ید و استیلاء محقق شده و سبب ضمان نیز تحقق یافته است و بر شخص واجب میباشد که کفاره مقتضی را پرداخت نماید. مرحوم محقق به یک نکته مهم در سبب ید اشاره میکند که آن نکته این است که حرم جای اعمال قدرت و استیلاء بر حیوانات نیست و حتی کسی که حیوان شخصی خود را از بیرون حرم به داخل حرم ببرد و همین که در میقات لباس احرام را به تن کند، براساس تعبّد شرعی ملکیت شخص از بین میرود و وظیفه دارد که حیوان را آزاد کند. مرحوم محقق در اینجا فرضهای گوناگونی راجع به سبب ید مطرح میکند و سپس احکام هر کدام را بیان میدارد. در ادامه مرحوم محقق وارد سومین موجبات ضمان میشود که سبب است که خودش شامل یازده مسئله میباشد. استاد در این درس تا پنج مسئله را بیان میکند و باقیماندهیی آن را در درس بعدی تبیین مینماید.
کلیدواژه: موجبات ضمان.