گزیده درس سیصد و چهل و یک (17)
بحث در بارهی غنیمت است. مراد از اموال غنیمت این است که با قهر و غلبه بر کفار در میدان جنگ بدست میآیند که این اموال به سه قسم تقسیم گردید. نوع اول، اموال منقول بود که احکام آن مورد بررسی قرار گرفت. نوع دوم، اموال غیر منقول است که احکام آن در این درس بحث میشود. اموال غیر منقول به تمام مسلمانان تعلق میگیرد و مال یک نفر خاص نیست و به آن خمس نیز تعلق میگیرد. نوع سوم از غنیمت، کودکان و زنان است که آنها در زمرهی غنائم قرار دارد. در ادامه استاد بازهم این تذکر را میدهد که تمام این مسائل مربوط به جهاد ابتدایی است که در زمان غیر معصوم جهاد ابتدایی اصلاً موضوعیت ندارد. در اینجا مسائل مربوط به اقسام غنیمت به پایان میرسد و استاد در تداوم این بحث به احکام ارضین [زمینها] میپردازد. استاد ابتدا به این نکته اشاره میکند که مباحث مربوط به زمین در فقه، در ابواب مختلف آن به صورت گسترده بحث شده است و در کتاب جهاد نیز آمده است. معمولاً، ارضین در آن زمان به دارالاسلام و دارالکفر تقسیم میشد و بلاد اسلامی تنها یک مرز داشت و تمام مسلمانان میتوانستند به صورت آزاد در تمام بلاد اسلامی بروند، زندگی کنند؛ همین وضعیت در بلاد کفر هم بوده است که تمام کفار میتوانستهاند در تمام بلاد کفر آزاد زندگی نمایند. در این شرائط، چنانچه میان مسلمانان و کفار جنگ اتفاق میافتاد و اگر مسلمانان سرزمین کفار را فتح میکردند، آن زمینهای فتحشده چه حکمی خواهدداشت؟ مرحوم محقق ابتدا برای زمین چهار قسم مطرح میکند و همگی را به تفصیل توضیح میدهد و بعد از آن، استاد مسائل و احکام آن را با توجه به زمان مرحوم مصنف و سپس با نگاه تطبیقی با دورهی کنونی میپردازد.
کلیدواژه: اقسام غنائم و احکام ارضین.