گزیده درس سیصد و پنجاه و یک
بحث راجع به عقد مهادنه و قرارداد آتشبس است. مرحوم محقق بعد از اینکه یک سلسله احکام کلی این عقد را مطرح نمود، بلافاصله تحت عنوان «لواحق» پنج مسئله را ارائه مینماید. در درس قبلی به یکی از آن مسایل پنجگانه اشاره گردید و باقیماندهی آن در این درس بررسی میشود. اولین مسئله راجع به تغییر دین کافر ذمی بود و چنانچه کفار ذمی که در ذمهی مسلمانان و دولت اسلامی است، تغییر دین و عقیده بدهد، سرنوشت قرارداد ذمه چه خواهدشد؟ مسئله دوم، راجع به رفتارهای زشت کافران ذمی است. اگر برخی از کافران ذمی، هنجارهای اجتماعی را بشکنند و ارزشها و قوانین را زیر پا بگذارند، در این صورت تکلیف حکومت اسلامی با آنان چه خواهدبود؟ مرحوم محقق تمام حالات و فروض این مسئله را بیان داشته است. مسئله سوم، در ارتباط با خرید و فروش قرآن کریم و سایر کتابهای دینی نظیر کتب حدیثی است. مسئله چهارم، راجع به وصیت کافر ذمّی است که کدام یک از وصیتهای او نافذ و کدام نافذ نخواهدبود. مسئله پنجم، در بارهی حکم ترمیم و تعمیر کنائس مسیحیان و معابد یهودیان توسط یک مسلمان است. در ادامه استاد وارد «رکن چهارم» میشود که مرحوم محقق در آن راجع به قتال با اهل بغی بحث نموده است. در حقیقت، این جنگ در داخل کشور اسلامی و در میان خود مسلمانان است و با این فرض که در زمان امام معصوم (ع) و یا در زمان غیبت، کسانی علیه امام عادل به ناحق دست به شمشیر ببرند، از آن جنگ با بغات تعبیر میشود. به عنوان نمونه سه جنگی که علیه امام علی (ع) در زمان خلافت آن حضرت اتفاق افتاد که آن سه جنگ مصداق بارز جنگ با اهل بغی است و جنگ با اهلبغات را تمام فرق اسلامی مشروع میدانند و تنها اختلاف در عذاب اخروی کسانی است که علیه حاکم عادل مسلمان، بغاوت کردهاند. به دیگر سخن، شیعیان آنها را مستحق عذاب اخروی میدانند؛ ولی اهلسنت مستحق عذاب اخروی نمیدانند و اعتقاد دارند که این بغی ناشی از اجتهاد باغیان بوده است.
کلیدواژه: بررسی عقد مهادنه و جنگ با بغات.