گزیده درس چهل و یک
مرحوم مظفر در یک تقسیم دیگر، کلی را به کلی طبیعی، کلی منطقی و کلی عقلی تقسیم میکند. وقتی گفته میشود انسان کلی است، در اینجا سه چیز وجود دارد: 1. ذات انسان از آن جهت که انسان است. 2. مفهوم کلی، از آن جهت که کلی با قطع نظر از اینکه مفهوم انسان است با مفهوم غیر انسان. 3. انسان با وصف کلی بودن. به دیگر، این امور سهگانه عبارت است از ذات موصوف به تنهایی، مفهوم وصف به تنهایی و مجموع موصوف و صفت. بنابراین کلی طبیعی، کلی است که معروض کلیت واقع میشود، کلی منطقی، کلی است که عارض بر این طبیعت میشود و کلی عقلی، مجموعهی عارض و معروض است. بحث دیگر که مرحوم مصنف مطرح میکند این است که در باب کلیات خمس، تمام این سه مورد محقق میشود. به دیگر سخن، هر مفهومی را که در خارج درنظر بگیریم، اعم از اینکه کلی باشد و فرق نمیکند که کدام قسم از اقسام کلیات خمس باشد یا اجزئی باشد، تمام آنها را میتوان به سه قسم طبیعی، منطقی و عقلی تقسیم کرد.
کلیدواژه: کلی طبیعی، کلی منطقی و کلی عقلی.