گزیده درس صد و سی و هشت
بحث در بارهی تبدیل کردن قضیه منفصله مانعهالجمع به متصله است. در درس گذشته منفصله حقیقیه به صورت مفصل توضیح داده شد و همچنین اشاره گردید که هر کدام از منفصلههای مانعةالجمع و مانعةالخلو به دو متصله تبدیل میشودو در این درس به روشهای آن در قضایای موجبه و سالبه نشان داده میشود. گفته شد که منفصله مانعةالجمع به دو متصله تحویل برده میشود: متصله اوّلی عبارت است از عین یک طرف با نقیض طرف دیگری و متصله دوم، از عین طرف دیگر با نقیض این طرف. این مثال مانعة الجمع: «الشئ اما شجر او حجر،» است که به دو متصله تحویل برده میشود: «اذا کان الشئ شجراً فهو لیس بحجر» و «اذا کان الشئ حجراً فهو لیس بشجر.» منفصله مانعة الخلو هم تنها مستلرم دو متصله اخیر است که مقدم آنها نقیض یکی از طرفین منفصله و تالی آن، عین طرف دیگر منفصله میباشد؛ زیرا مانعة الخلو، از جهت دلالت بر امتناع ارتفاع، مانند حقیقیه است و دیگر دلالتی بر امتناع اجتماع طرفین ندارد. پس چنانچه قضیه: «زید اما فی الماء او لا یغرق» یک منفصله مانعةالخلو است، صادق باشد دو متصله صادق دیگر نتیجه میدهد.
کلیدواژه: منفصله مانعةالجمع و مانعةالخلو.