گزیده درس صد و چهل و پنج
بحث در بارهی قیاس اقترانی شرطی است که مؤلف از یک حملیه و یک شرطیه است. در این درس در ارتباط با شرائط این قسم از قیاس بحث میشود. گفته شد که از میان اقسام چهارگانهی این نوع قیاس، دو قسم آن نزدیک به طبع است اول، قیاسی که حد وسط در تالی شرطیه دارد و شرطیه صغری است. دوم، قیاسی که در تالی شرطیه دارد و شرطیه کبری است. شرایط معتبر در این دو شکل: اوّل، آنکه از حملیه و تالی متصله، یک قیاس اقترانی واجد شرائط انتاج تشکیل شود. دوم، مقدمه متصله، موجبه باشد، چنانچه سالبه بود باید با نقض محمول به موجبهیی که ملازم آن است، تبدیل شود. در ادامه مرحوم مظفر به قیاس مرکب از حملیه و منفصله میپردازد. در این نوع از قیاس گاهی جزء مشترک در تمام اطراف منفصله وجود دارد که در این صورت نزدیک به طبع خواهدبود. برای بدست آوردن نتیجه، جزء مشترک را از شرطیه ساقط کرده و آن جزء باقیمانده از حملیه در جای آن قرار میگیرد.
کلیدواژه: قیاس مرکب از حملیه و متصله و مرکب از حملیه و منفصله.