گزیده درس چهار
درس چهارم از «واعلم أنّ جماعة من المتکلمین ...»، شروع شده است و تا «اذ لا معنی اعم منه»، ادامه دارد. مرحوم خواجه و مرحوم علامه هر دو معتقدند که وجود و عدم نیاز به تعریف ندارد، چون‌که از بدیهیات هست و تمام تعریف‌هایی که صورت گرفته‌اند موجب دور و باطل است. متکلمان وجود و عدم را این‌گونه تعریف کرده‌اند: «الموجود هو ثابت‌العین و المعدوم هم المنفی العین.» حکما (فلاسفه) آن دو را چنین نموده‌اند: «الموجود هوالذی یمکن أن یخبر عنه و المعدوم هو الذی لایمکن أن یخبر عنه.» در ادامه، مرحوم خواجه و مرحوم علامه تلاش کرده‌اند تا بتوانند برای تعاریف وجود و عدم از سوی متکلمان و حکماء عذر بتراشند، گفته‌اند: آنها به این تعریف، تعریف لفظ وجود را اراده کرده‌اند و این‌گونه تعریف در معلومات ضروری جائز است.
کلیدواژه: تعریف وجود و عدم.
درس چهارم از «واعلم أنّ جماعة من المتکلمین ...»، شروع شده است و تا «اذ لا معنی اعم منه»، ادامه دارد. مرحوم خواجه و مرحوم علامه هر دو معتقدند که وجود و عدم نیاز به تعریف ندارد، چون‌که از بدیهیات هست و تمام تعریف‌هایی که صورت گرفته‌اند موجب دور و باطل است. متکلمان وجود و عدم را این‌گونه تعریف کرده‌اند: «الموجود هو ثابت‌العین و المعدوم هم المنفی العین.» حکما (فلاسفه) آن دو را چنین نموده‌اند: «الموجود هوالذی یمکن أن یخبر عنه و المعدوم هو الذی لایمکن أن یخبر عنه.» در ادامه، مرحوم خواجه و مرحوم علامه تلاش کرده‌اند تا بتوانند برای تعاریف وجود و عدم از سوی متکلمان و حکماء عذر بتراشند، گفته‌اند: آنها به این تعریف، تعریف لفظ وجود را اراده کرده‌اند و این‌گونه تعریف در معلومات ضروری جائز است.
کلیدواژه: تعریف وجود و عدم.
Class Sessions
1- 104 موضوع هدف از خلقت و شناخت ارسطو از نظر معصوم (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
2- 105 موضوع غرض خداوند از خلقت و شخصیت ارسطو و فلاسفه یونان از نظر معصوم (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
3- 106 موضوع ارسطو از نظر امام صادق (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
4- 107 موضوع مقصد ثانی در جواهر و اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
5- 108 موضوع اقسام جوهر مجرد و مادی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
6- 109 موضوع بحث در اجسام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
7- 110 موضوع حدوث عالم (1) و ابطال متناهی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
8- 111 موضوع حدوث عالم (2) و ابطال بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
9- 112 موضوع حدوث عالم (3) و استحاله بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
10- 113 موضوع حدوث عالم (4) و برهان تطبیق و استحاله بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
11- 114 موضوع حدوث عالم (5) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
12- 115 موضوع حدوث عالم (6) و پاسخ به شبهات فلاسفه (1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
13- 116 موضوع حدوث عالم (7) و پاسخ به شبهات فلاسفه(2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
14- 117 موضوع حدوث عالم (8) و پاسخ به شبهات فلاسفه(3) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
15- 118 موضوع پاسخ به شبهات فلاسفه(4) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
16- 119 موضوع بحث مجرّدات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
17- 120 موضوع بطلان عقول مجرّده - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
18- 121 موضوع آیا نفس مجرّد است؟ - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
19- 123 موضوع کم متصل و منفصل و قار و غیر قار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
20- 124 موضوع کم کیف و علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
21- 125 نکاتی در تجرد وعدم تجرد علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
22- 126 بطلان تجرد و اتحادعلم و عالم و معلوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
23- 127 بطلان اتحادعقل و عاقل و معقول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
24- 128 اقسام علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
25- 129 علم بدیهی و نظری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
26- 130 تابع بودن علم با معلوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
27- 131 احکام، مراتب و انواع علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
28- 133 کیفیت نظر و فکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
29- 134 نیاز به معلم درعلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
30- 135 خردمندی وجوب معرفت خدا وند 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
31- 136 خردمندی وجوب معرفت خداوند2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
32- 137 اقسام دلیل1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
33- 138 اقسام دلیل2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
34- 139 قیاس و دو قسیم آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
35- 140 تعقل و تجرد و قدرت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
36- 141 قدرت و اراده(1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
37- 142 قدرت و اراده(2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
38- 143 تعلیقات فلسفی باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
39- 144 نقد تعلیقات فلسفی در باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
40- 145 پاسخ به تعلیقات فلسفی در باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
41- 146 نقد تعلیقات فلسفی در مسأله علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
42- 147 اثبات صانع توانا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
43- 148 توضیحات برهان وجوب و امکان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
44- 149 اثبات قدرت باری تعالی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
45- 150 پاسخ به شبهات قدرت و اختیار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
46- 151 دلیل عمومیت علم باری تعالی و پاسخ به فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
47- 22 بطلان دیدگاه عرفا در احوال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
48- 122 موضوع فصل خامس در اعراض نه گانه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
49- 151 دلیل عمومیت علم باری تعالی و پاسخ به فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
50- 152 اثبات علم باری تعالی (1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
51- 153 اثبات علم باری تعالی (2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
52- 154 علم خداوند حصولی است یا حضوری؟ - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
53- 155 پاسخ به شبهات باب قدرت خداوند - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
54- 156 حیات و اراده باری تعالی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
55- 157 اراده، سمع و بصر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
56- 158 سمع و بصر و کلام و بقاء الهی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
57- 159 سرمدیت، وحدت و عدم ترکیب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
58- 160 در اثبات توحید و نفی شریک - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
59- 161 نفی ضد، مکان، حلول، و اتحاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
60- 162 نفی جهت، حوادث، احتیاج ولذت و الم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
61- 163 نفی صفات ورؤیت ذات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
62- 163 نفی صفات ورؤیت ذات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
63- 164 معنای صحیح رؤیت خداوند در قرآن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
64- 165 باقی صفات باری تعالی 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
65- 166 باقی صفات باری تعالی2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
66- 167 مباحث عدل حس و قبح عقلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
67- 168 مباحث عدل، تعریف حسن و قبح - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
68- 169 پاسخ به شبهه اشعری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
69- 170 خداوند قادر بر قبیح است اما قبیح و لغو انجام نمی دهد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
70- 171 نسبت اعمال به ما و ردّ جبر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
71- 172 پاسخ به شبهات اشعری ها1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
72- 173 پاسخ به شبهات اشعری ها 2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
73- 174 پاسخ به شبهات اشعری ها 3 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
74- 175 آیات اختیار و پاسخ به آیات موهم جبر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
75- 176 افعال تولیدی هم منسوب بی خودمان است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
76- 177 قضا و قدر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
77- 178 حدیث امیر المؤمین (ع) در قضا و قدر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
78- 179 عذاب نشدن اطفال و علّت تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
79- 180 در علّت و حسن تکلیف و عبادت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
80- 181 پاسخ به شبهات تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
81- 182 سایر ادلّه حسن تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
82- 183 وجوب شرائط تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
83- 184 علت خلق و تکلیف کافر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
84- 185 تعریف لطف و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
85- 186 پاسخ به شبهات وجوب لطف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
86- 187 احکام لطف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
87- 188 وجه حسن آلام و رنج - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
88- 189 آلام، اعواض و آجال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
89- 191 ارزاق - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
90- 192 (اسعار(نرخ ها - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
91- 193 نبوت، حسن بعثت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
92- 194 حسن و وجوب بعثت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
93- 195 وجوب عصمت انبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
94- 196 معجزات و راه شناخت انبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
95- 197 پاسخ به شبهات کرامات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
96- 198 ارحاص ومعجزه برعکس و وجوب بعثت در هر زمان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
97- 199 وجود بعثت برای تمام زمان ها و نبوت خاتم الأنبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
98- 200 سایر معجزات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
99- 201 موضوع اعجاز قرآن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
100- 202 موضوعجهانی و دایمی بودن نبوت پیامبر (ص) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
101- 203 موضوعامامت و لزوم تعیین امام از جانب خداوند متعال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
102- 204 موضوعلزوم عصمت امام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
103- 205 موضوع عصمت امر اختیاری است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
104- 206 موضوعامام بعد از پیامبر (ص) بلا فصل علی بن ابیطالب (ع) است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
105- 207 موضوع حدیث غدیر و منزلت و - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
106- 208 موضوعافضلیت و معجزات امیر المؤمین (ع) و آیات دال بر امامت ایشان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
107- 209 موضوع ادلّه بطلان خلافت غیر علی بن ابیطالب (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
108- 210 موضوع ادلّه بطلان خلافت ابوبکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
109- 211 موضوع عدم لیاقت ولایت و جهل به احکام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
110- 212موضوع دفن در محل اصلی – هجوم و حمله به خانه علی علیه السلام و آتش زدن آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
111- 213 موضوع برخورد عمر با بیت المال و احکام اسلام وماجرای فدک - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
112- 214 موضوع بدعت‌های عثمان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
113- 215 موضوع عثمان و افضلیت امیر المؤمنین علی علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
114- 216 موضوع فضائل و مناقب امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
115- 217 موضوع بقیه فضائل و مناقب امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
116- 218 موضوع مساوات امام علی علیه السلام با پایمبر صلی الله علیه و آله و سلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
117- 219موضوع اخلاق، ایمان و حفظ حدود قرآن در سیره امیر المؤمنین علی علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
118- 220 موضوع دلالت علم غیب و معجزات امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
119- 221 موضوع استجابت دعا و معجزات امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
120- 222 موضوع حدیث غدیر و افضلیت به جمیع کمالات نفسانی و خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
121- 223 موضوع اشرفیت امیر المؤمنین در اولاد و مرجعیت عامه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
122- 224 موضوع معاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
123- 225 موضوعمعنا و کیفیت وجود و عدم عالم و معاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
124- 226 موضوع دلیل بر معاد و بطلان فنا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
125- 227 موضوع اعدام ممکن و فنا و فنا غیر معقول است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
126- 228 موضوع بطلان بقاء لا فی محل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
127- 229 موضوع معاد جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
128- 230 موضوع پاسخ به توهمات فلاسفه در معاد جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
129- 231 موضوع ثواب و عقاب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
130- 232 موضوع مشقت در تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
131- 233 موضوع شروط ثواب احباط و تکفیر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
132- 234 موضوع احباط و تکفیر و انقطاع عذاب مؤمن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
133- 235 موضوع عفو، شفاعت و توبه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
134- 236 موضوع وجوب توبه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
135- 237 موضوع توبه و اقسام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
136- 238 موضوع اقسام توبه و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
137- 239 موضوع توبه، عذاب قبر، میزان و صراط - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
138- 240 موضوع میزان، صراط و حساب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
139- 241 موضوع امر به معروف و نهی از منکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
140- 1 مقدمه1 امتیاز علم کلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
141- 2 مقدمه 2 لزوم فراگیری علم کلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
142- 3 اهمیت کتاب کشف المراد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
143- 4 تعریف وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
144- 5 حاشیه‌ای برتعریف وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
145- 6 تعریف وجود از دیدگاه حسن زاده آملی و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
146- 7 تعریف وجود از دیدگاه فخر رازی و بطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
147- 8 در اشتراک معنای وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
148- 9 ادله اشتراک وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
149- 10 وجود غیر از ماهیت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
150- 11 وجود غیر از ماهیت ودلیل آن 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
151- 12 وجود غیر از ماهیت ودلیل آن2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
152- 13 پاسخ به ادعای عدم غیریت وجود و ماهیت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
153- 14 وجود ذهنی و خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
154- 15 وجود امری ذهنی؛ نه خارجی و تشکیک در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
155- 16 خیر بودن وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
156- 17 وجود مثل ندارد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
157- 18 نبودن واسطه میان وجود وعدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
158- 19 ابطال واسطه میان وجود و عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
159- 20 ابطال دلیل قائلین به ثابتات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
160- 21 ابطال وجود در حال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
161- 22 بطلان دیدگاه عرفا در احوال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
162- 23 نقض ادله قائلین به حال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
163- 24 فروع اعتقاد به ثابتات، احوال وبطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
164- 25 مباحث وجود مطلق و خاص - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
165- 26 ملکه و عدم ملکه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
166- 27 بسیط بودن وجود و تشکیک آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
167- 28 تشکیک در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
168- 29 معنای معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
169- 30 شیئیت معقول ثانی، نه موجود عینی بودن آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
170- 31 انواع عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
171- 32 اقسام وجود وعدم، به محتاج، غنی، وجوب، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
172- 33 اقسام و تعریف وجوب، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
173- 34 اقسام وجوب، امکان و امتناع بالغیر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
174- 35 امکان عام و خاص و شرائط آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
175- 36 عدم وجود عینی، در وجود، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
176- 37 اثبات عقلی بودن امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
177- 38 وجوب و امتناع ذاتی و غیری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
178- 39 علت نیازمندی ممکن به مؤثر1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
179- 40 علت نیازمندی ممکن به مؤثر2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
180- 41 نیازمندی ممکن به مؤثر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
181- 42 وجوب فعلی ممکن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
182- 44 تقدم و تأخر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
183- 45 تشکیک در تقدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
184- 46 حدوث ذاتی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
185- 47 قدم و حدوث وصف عقلی‌اند، نه ذات خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
186- 49 وجود واجب الوجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
187- 50 معنای موجود و شناخت ذات خداوند - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
188- 52 ادله قائلین زیادة، وجود به‌ذات خداوند و ابطال آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
189- 54 عدم تأثیر ماهیت در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
190- 55 معقول ثانی بودن وجود و عدم ایجاد معدوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
191- 56 برخی دیگر از مصادیق معقولات ثانویه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
192- 57 تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
193- 59 نقد حاشیه آقای حسن زاده بر تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
194- 60 جهات تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
195- 61 ملاک صدق و کذب قضایا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
196- 62 کیفیت حمل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
197- 63 برخی از موارد معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
198- 64 امتناع اعادة معدوم 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
199- 65 امتناع اعادة معدوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
200- 66 اعاده معدوم و تقسیم موجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
201- 67 امکان از دیدگاه متکلمین، - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
202- 68 نیاز ممکن به علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
203- 69 معنای نیازمندی و احتیاج ممکن به علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
204- 70 اعتبار عقلی داشتن مؤثریت بدون ذات خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
205- 71 معنای مؤثریت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
206- 72 معنای جعل و آفرینش - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
207- 73 عدم ممکن، به نبودن علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
208- 74 نیاز مندی ممکن باقی به مؤثر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
209- 75 نفی اختیار خداوند از دیدگاه فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
210- 76 عدم اختیار واجب ازدیدگاه فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
211- 77 خدا و عالم در نگاه فلاسفه و دهریون - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
212- 78 قدم عالم از دیدگاه فلاسفه و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
213- 79 نیازمندی حادث به ماده ومدت از دیدگاه فلاسفه و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
214- 80 عدم ماده ومدت برای حادث و بطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
215- 81 عدم ماده ومدت برای حادث و بطلان آن، 3 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
216- 82 ماهیت و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
217- 83 ماهیت و اعتبارات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
218- 84 اقسام کلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
219- 85 تقسیم ماهیت به بسیط و مرکب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
220- 86 نیازمندی مرکب و بسیط - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
221- 87 تقابل و اقسام واحد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
222- 88 اقسام تقابل و شروط تناقض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
223- 89 فصل سوم در علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
224- 90 فصل سوم در علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
225- 91 تعریف و اقسام علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
226- 92 علت فاعلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
227- 93 بطلان قاعده الواحد از فاعل مختار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
228- 94 بطلان قاعده فلسفی الواحد در مورد فاعل مختار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
229- 95 رد حاشیه آقای حسن زاده قاعده الواحد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
230- 96 موضوع بطلان فلسفه در عروض کثرت -1-استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
231- 97 موضوع بطلان فلسفه در عروض کثرت -2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
232- 98 موضوع علیت و معلویت معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
233- 99 موضوع ابطال تسلسل به روش کلامی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
234- 100 موضوع برهان تطبیق، بهترین دلیل حدوث عالم و بطلان تسلسل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
235- 101 موضوع برهان تطبیق به بیان دیگر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
236- 102 موضوع کیفیت صدور افعال ما - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
237- 103 تناهی قوای جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes