گزیده درس نود و هشت
درس نود و هشت از «قال: و هذا الحکم ینعکس علی نفسه»، شروع شده است و تا «و الاّ جاء الدور المحال»، ادامه دارد. بحث در بارهی این بود که فلاسفه میگویند: بین علت و معلول باید یگانگی، وحدت و سنخیت برقرار باشد و از اینرو که خدا هم یگانه است، بیش از یک فعل نمیتواند داشته باشد و متکلمان با این قاعده کاملاً مخالف هستند و آن را خلاف عقل و شرع میدانند که در دروس گذشته اشاره گردید. در اینجا مرحوم خواجه میفرماید: اگر گفته شد که علت واحد باشد و معلولاش هم واحد باشد، عکس این قاعده هم این گونه باشد که اگر معلول واحد شخصی باشد، علت هم باید واحد شخصی باشد. اشاره گردید که معلول واحد باشد، علت هم واحد باشد این در واحد شخصی است به این معنا که یک کیلو یخ، محصول یک کیلو آب است. امّا، این مسئله در وحدت نوعی که معلول واحد باشد، واجب نیست که علت هم واحد باشد. مرحوم خواجه در ادامه میفرماید: آن دو نسبتی که گفته شد، از معقولات ثانیه هستند و دو سوی آن همیشه باهم تعقل میشوند، به این معنا علت با معلول و معلول با علت سنجیده میشود.
کلیدواژه: احکام علت فاعلی.
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.