گزیده درس صد و شصت و هفت
درس صد و شصت و هفت از «الفصل الثالث فی افعاله و فیه مسائل:»، شروع شده است و تا «و ما ادری کیف یمکنهم الجمع بین المذهبین»، ادامه دارد. بحث در مورد ذات احدیت و اوصاف ذاتی و همچنین اراده تمام شد و از این درس به بعد وارد مباحث «عدل» میشویم که چگونه معنای عدل به خدا نسبت داده میشود و اصل و مبنای عدل چیست؟ استاد میلانی معتقد است که اراده از افعال باری تعالی است و از اوصاف ذاتی نمیباشد و مراد از آن ایجاد اراده است و همینطور کلام خداوند نیز از افعال خدای متعال است و مراد از آن ایجاد فعل است. امّا، مباحث مربوط به عدل که خدای منان به احدی ظلم نمیکند، معنا، مبانی و ملاک آن چیست و با کدام دلیل به اثبات میرسد؟ مرحوم خواجه میفرماید: فصل سوم در بارهی افعال خداوند است و در آن چندین مسئله به اثبات میرسد. مسئله اوّل، راجع به اثبات حسن و قبح عقلی است. معتزله و متکلمان اعتقاد دارند حسن و قبح یک امر عقلی است و عقل انسان به خودیخود برخی اشیاء را نیکو و برخی دیگر را قبیح میداند و این حسن و قبح در ذات فعل وجود دارد و عقل آنها را درک میکند. در مقابل این دیدگاه، نظر دیگری [اشاعره] است که عقل را ناتوان از درک حسن و قبح اشیاء میداند و اشیاء هم در ذات خودش هیچ حسن و قبح ندارد؛ بلکه حسن و قبح اشیاء از شرع بدست میآید.
کلیدواژه: افعال خداوند.
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.