گزیده درس هشتاد و شش
درس هشتاد و شش از «قال: و کما تتحقق الحاجة فی المرکب فکذا فی البسیط»، شروع شده است و تا «و تحقق باعتباره الحاجة لکل واحد منهما الی المؤثر»، ادامه دارد. مرحوم خواجه میفرماید: مرکب، ممکن الوجود میباشد و همیشه وجودش به غیر نیازمند است. بسیط هم همینطور است و چنانچه ممکن باشد، نیاز به واجب و خالق دارد؛ فلاسفه گفتهاند که بسیط نیاز به غیر ندارد، چون در بسیط نسبتی وجود ندارد تا اینکه نیاز به غیر داشته باشد. مرحوم خواجه و مرحوم علامه این سخن فلاسفه را قبول ندارند و معتقدند که ماهیت اعم از اینکه مرکب یا بسیط باشد، نیاز به غیر دارد. استاد میلانی همانند سابق معتقد است که اساس این تقسیمبندی درست نیست، زیرا چیزی وجود ندارد که بسیط باشد. بسیط به ذاتی گفته میشود که اجزاء، زمان، حدوث، نقطه شروع، بقاء و غیره ندارد و تنها خدا بسیط است و نیاز به اجزاء ندارد و او خودش خالق است و نیاز به خالق ندارد. در ادامه استاد میلانی به سراغ حاشیه استاد حسنزاده آملی ذیل عبارت «و قد یتضایفان فیتعاکسان فی العموم و الخصوص مع اعتبارهما بما مضی/ ص 129»، میرود و آن را توضیح میدهد و سپس نقد میکند.
کلیدواژه: انقسام ماهیت به بسیط و مرکب.