گزیده درس صد و هفتاو نُه
درس صد و هفتاد و نُه از «و اعلم أنّ أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب ...»، شروع شده است و تا «لانّه نفی ذلک العلم عنهم/ حاشیه/ ص 437» ادامه دارد. مسئله دهم در بارهی این است که خداوند کودکان را عذاب نمیکند. مرحوم خواجه میفرماید: عذاب کردن کسی که مکلّف نیست، قبیح است. مرحوم علامه در شرح کلام مرحوم خواجه به بیان اقوال در این زمینه میپردازد و میفرماید: برخی از حشویه اعتقاد دارند که خداوند کودکان را عذاب میکند، ولی عدلیه اعم اشیعه و معتزله معتقدند: خداوند اطفال را عذاب نمیکند و حتی کودکان مشرکان را هم مورد عذاب قرار نمیدهد؛ زیرا این کار به حکم عقل قبیح است. امّا کسانی که عذاب کودکانِ مشرکان را جایز میشمارند برای مدعای خودشان چندین دلیل آوردهاند که مرحوم علامه همگی را جواب میدهد. استاد بعد از بررسی مسئله دهم وارد مسئله یازدهم میشود که راجع به حسن تکلیف است. چرا خداوند انسان را در این جهان آورده است و گرفتار تکالیف، رنجها و گرفتاریها کرده است و خداوند میتوانست انسان را از همان ابتدا در بهشت خلق میکرد؟ در حالی که به دنیا آورده است و گرفتار تکالیف کرده و مردم هم بیدین میشود، پس چرا تکلیف کار خوب است؟ مرحوم خواجه و مرحوم علامه به جواب این پرسش میپردازند. لذا، بحث بر محودر تعریف تکلیف، ماهیت تکلیف، احکام تکلیف و چرا تکلیف خوب است، میچرخد. در این درس استاد میلانی به حاشیه استاد حسنزاده ذیل عبارت «قال: و التکلیف حسن/ ص437» میپردازد و آن را نقد میکند.
کلیدواژه: خداوند اطفال را عقاب نمیکند.