گزیده درس صد و نُه
بحث در باب حرکت و انتقال است که استاد در این درس ابتدا، حدیث چهارم را ترجمه و تبیین میکند. این حدیث از امام دهم (ع) است. محمد بن عیسی میگوید برای امام علی بن محمد (ع) نوشتم خدا در موضع معينی از عرش قرار دارد و نيمه آخر هر شب به آسمان پائين میآید. باز روایت شده که در شب عرفه پائين میآيد سپس به جای خود برمیگردد، يکی از دوستان شما در اين باره میگويد: اگر خدا در موضع معينی باشد در ملاقات و مجاورت هوا قرار گيرد، در صورتي که هوا جسم رقيقی است به هر چيز به اندازه خودش احاطه کند، پس چگونه در اين صورت هوا به خدا احاطه میکند؟ جواب حضرت در ادامه روایت آمده است. در حدیث پنجم، امام صادق (ع) این آیه شریفه را تفسیر کرده است: «مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ: هيچ گفتگوى محرمانهاى ميان سه تن نيست؛ مگر اينكه او چهارمين آنهاست، و نه ميان پنج تن مگر اينكه او ششمين آنهاست». در احادیث ششم، هفتم و هشتم از امام صادق (ع) راجع به قول خدای تعالی «الرّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى: رحمان بر عرش استوا دارد» سئوال شد، حضرت فرمود: او بر همه چيز مسلط است چيزی به او نزديکتر از چيز ديگر نيست. همینطور در حدیث هشتم، ابن حجاج از امام صادق (ع) راجع به این آیه شریفه پرسيدم فرمود: او در همه چيز استوا دارد، چيزی به او نزديکتر از چيز ديگر نيست، هيچ دوری از او دور نيست و هيچ نزديکی به او نزديک نيست، او نسبت به همه چيز برابر است. امام صادق (ع) در حدیث نهم گفته است: هر كس معتقد شود كه خدا از چيزي است يا در چيزي است، آن شخص كافر است. راوی این حدیث ابوبصیر است، ایشان از امام میخواهد این مسئله را برایش بیشتر توضیح دهد. در ادامه امام (ع) میفرماید: مقصودم اين است چيزى او را فرا گيرد يا او را نگهدارد يا چيزى بر او پيشى گيرد.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «الحرکة و الانتقال» (روایات 4 ـ 9).