گزیده درس چهارصد و هفده
بحث در روایات باب «الشرایع» است که در آن فقط دو روایت آمده است. حدیث نخست آن در درس قبلی مورد بررسی قرار گرفت و در این جلسه ابتدا حدیث دوّم آن ترجمه و تبیین میشود و سپس استاد به سراغ بررسی روایات باب بعدی میرود. روایت دوّم در رابطه با سیر نزول شریعت بر انبیاء اولوالعزم سخن گفته است. سماعة بن مهران میگويد: از امام صادق (ع) در مورد آیه شریفه 35، سوره احقاف (فَاصْبِرْ كَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ: پس همانگونه كه پيامبران نستوه، صبر كردند، صبر كن) پرسیدم، حضرت فرمود: پيامبران اولوالعزم: نوح، ابراهيم، موسى، عيسى و محمد هستند. عرض كردم: این مجموعه پیامبران چگونه اولوالعزم شدند؟ امام (ع) فرمود: زيرا حضرت نوح (ع) با كتاب و شريعتى مبعوث شد و هر پيامبرى كه پس از نوح آمد، كتاب و شريعت و طريقه او را اخذ كرد تا زمانى كه حضرت ابراهيم (ع) آمد با صحف و فرمان ترك كتاب نوح نه از راه كافر شدن به آن بلكه اوضاع زمانش مقتضى ترويج كتاب نوح نبود و آن هم به دستور خدا بود، سپس هر پيامبرى كه بعد از ابراهيم (ع) آمد به شريعت و طريقه و صحف او رفتار كرد، تا زمانى كه جناب موسى آمد و ... در ادامه استاد وارد باب «دعائم الاسلام» میشود و به بررسی روایات این باب میپردازد. مرحوم کلینی در این باب در حدود پانزده روایت نقل کرده است که در روایت اوّل آن به جایگاه ولایت نسبت به دیگر اصول اسلام صحبت کرده است. امام باقر (ع) میفرماید: اسلام بر پنج پايه نهاده شده است: نماز، زكات، روزه، حج و ولايت و چنانكه براى ولايت (در غدير خم يا عالم ميثاق) فرياد زده شد، براى هيچ چيز ديگری چنین فريادی زده نشد. حدیث دوّم به رتبطه تولی و تبری با ایمان میپردازد و حدیث سوم از رویگردانی مردم از مهمترین رکن اسلام سخن میگوید و حدیث چهارم راجع به اصول سهگانه اسلام و شرط صحت هر کدام از آنها بحث میکند. روایت پنجم در رابطه با اصول پنجگانه اسلام و دلیل برتری هر یک بر دیگری صحبت میکند که این حدیث قدری طولانی است.
کلیدواژ: کتاب ایمان و کفر، باب «الشرایع (روایت 2)» و باب «دَعَائِمِ الاِسلَام (روایات 1 ـ 5)».