گزیده درس پنجاه و هشت
مباحث مربوط به تنبیه اوّل را استصحاب کلی تشکیل میدهد که مستصحب در آن سه حالت دارد: کلی قسم اوّل، کلی قسم دوّم [که مباحث آن در درس قبلی به پایان رسید] و کلی قسم سوم که مباحث آن از این درس شروع میشود. در ارتباط با کلی قسم سوم همانگونه که قبلاً اشاره گردید، محور بحث تبادل افراد است؛ به این معنا که کلی در ضمن یک فرد تحقق یافته و آن فرد از بین رفته است؛ ولی نمیدانیم که همزمان با از بین رفتن آن فرد، فرد دیگری حادث شده است تا کلی استمرار داشته باشد یا اینکه فرد دیگری حادث نشده است و کلی از بین رفته است؟ همین تردید در تبدّل موجب شک در بقاء کلی میشود. آنگاه این سوال مطرح میشود که با توجه به یقین سابق و شک لاحق، آیا استصحاب کلی در اینجا جریان دارد یا خیر؟ مرحوم شیح در ارتباط با این نوع از کلی، ابتدا اقسام آن را بیان میکند که در مجموع به چهار قسم اشاره میکند و یک قسم پنجمی هم قابلفرض است. حالا این سوال مطرح میشود که آیا در اینجا استصحاب جاری میشود یا نه؟ مرحوم شیخ متعرض آن نشده است؛ چونکه مسئله کاملا روشن است که استصحاب نسبت به فرد جاری نمیشود و فرد قدیم شک لاحق و فرد جدید یقین سابق ندارد. ایشان در ادامه راجع به حکم استصحاب، یعنی اجرای استصحاب بحث میکند که در آن سه قول را مورد بررسی قرار میدهد.
کلیدواژه: بررسی استصحاب کلی قسم سوم.