گزیده درس صد و شصت
در درس گذشته مباحث مربوط به «خاتمه» به پایان رسید و مرحوم شیخ وارد مبحث جدیدی گردید که با اتمام آن مبحث، مباحث مربوط به استصحاب هم به پایان میرسد. ایشان مبحث جدید را در طی سه محور مطرح کرد که اولین آن تعارض استصحاب با برخی قواعد فقهیه است. دومین محور مربوط به تعارض استصحاب با قُرعه و امثال آن است، و سومین محور تعارض استصحاب با سایر اصول عملیه میباشد. در مجموع مرحوم شیخ بعد از اینکه شرایط جریان استصحاب را به پایان میرساند، مقتضی استصحاب را تمام شده میداند و به همین دلیل وارد مبحث تعارض میشود که اغلب این تعارضات نیز بدوی میباشند و در برخی از موارد، تعارض مستقر است. مرحوم شیخ ابتدا بحث را از «قاعده ید» آغاز میکند که یکی از قواعد مهم به شمار میرود. استاد بعد از تعریف و بیان اهمیت قاعده ید، به این نکته اشاره میکند که در اغلب مواردی که قاعده ید جاری میشود، استصحاب عکس آن را نتیجه میدهد. حالا این سئوال مطرح میشود که در چنین جایی آیا قاعده ید مقدم است یا استصحاب؟ برای این مسئله چهار صورت قابل تصویر است: اوّل، قاعده ید اماره، استصحاب اصل یا اماره باشد؛ دوم قاعده ید اصل، استصحاب اصل یا اماره باشد و در هر کدام از قاعده ید، استصحاب دو صورت دارد که در مجموع چهار صورت میشود. در ادامه مرحوم شیخ هر کدام از این چهار صورت را به تفصیل تبیین میکند و نتیجه میگیرد که قاعده ید در تمام موارد بر استصحاب مقدم است. بر مرحوم شیخ اشکالی مطرح میگردد، با توجه به اینکه قاعده ید به صورت مطلقا مقدم میشود، مواردی وجود دارد که در آنجا فقها استصحاب را بر قاعده ید مقدم کردهاند؟ مرحوم شیخ در جواب میفرماید: در اینجا از قبیل تقدم استصحاب بر قاعده ید نیست.
کلیدواژه: بررسی تعارض استصحاب با برخی قواعد فقهیه.