گزیده درس نود
در پایان درس گذشته، استاد وارد تنبیه ششم گردید که در آن مرحوم شیخ انصاری اصل مُثبِت را بررسی کرده است. گفته شد که اصل مثبت در مقابل اصل غیر مثبت قرار دارد و از نظر علمای اصول اصل غیر مثبت حجیت دارد؛ ولی اصل مثبت با توجه به اینکه از نظر ظاهری در آن مشکل دیده نمیشود، باز چندان ارزشی ندارد. مرحوم شیخ تلاش میکند، ابعاد و زوایای مختلف اصل مثبت را تبیین کند و تفاوت آن را از غیر اصل مثبت و همچنین قلمرو اصل مثبت را بیان نماید. همانطوری که اصل مثبت لوازم عقلی و عادی مستصحب را میگیرد و اثر شرعی که از طریق آثار عقلی و عادی بر مستصحب بار میشود، آنها را نیز فرا میگیرد. لذا، وقتی گفته میشود که اصل مثبت، تمام این موارد از حیطهی اعتبار خارج میشود. استاد میفرماید: گرچند، نام «اصل مثبت» غلطانداز است و در واقع ثابتکننده است و تنها تفاوت آن با اصل غیر مثبت در این است، اثبات اصل مثبت از نظر شرعی ارزش ندارد. پس از نظر مرحوم شیخ انصاری وقتی گفته میشود که اصل مثبت حجت نیست، هم آثار و لوازم عقلی و عادی که به صورت مستقیم بر مستصحب بار میشود، مراد ایشان است و هم آثار شرعی که به صورت مستقیم ارتباطی با مستصحب ندارد، بلکه از رهگذر آثار عقلی و عادی با مستصحب مرتبط میشود، منظور مرحوم شیخ است.
کلیدواژه: بررسی اصل مُثبِت.