گزیده درس هشتاد و شش
در دروس گذشته، مرحوم شیخ انصاری ایرادهای سهگانه را از سوی صاحب فصول و صاحب قوانین انجام گرفته بود قبول نکرد و تمام آن اشکالات را رد نمود و در حقیقت در تنبیه پنجم استصحاب شرایع گذشته را به اثبات رسانید و آن را مشمول ادله و اطلاقات استصحاب دانست. حالا با توجه به این سخن، این سئوال مطرح میشود که بر فرض پذیرش و اثبات استصحاب شرایع سابقه، کدام ثمرهی عینی و عملی برای این استصحاب وجود دارد یا خیر؟ به عبارت دیگر، آیا کدام فرع یا موردی در فقه وجود دارد که در آن با کمک استصحاب شرایع گذشته به نتیجه برسیم یا نه؟ چنانچه برای استصحاب شرایع گذشته کدام فرعی یافت نشود، این بحث از اساس لغو و بیهوده خواهدبود. لذا، در اینجا مرحوم شیخ به چنین ثمره اشاره میکند و از جمله برخی از اصولیین با توجه به آیه 5 سوره بیینه: «وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ»، خواستهاند قصد قربت در عبادت را به اثبات برسانند. ظاهر آیه میگوید که اهل کتاب در عبادتهای خودشان به قصد قربت مأمور بودهاند. در اینجا یقین سابق معلوم است که در شرایع گذشته قصد قربت واجب بوده است، حالا شک میکنیم که در شرع اسلام وجوب قصد قربت در عبادت وجود دارد یا نه؟ در اینجا قصد قربت را در شریعت اسلام استصحاب میکنیم. در ادامه استاد، به صورت مفصل وارد بحث این آیه شریفه میشود و مفردات و واژههایی که در این آیه شریفه وجود دارند و همچنین مبانی مربوط به تفسیر آیه مزبور را از جهات مختلف مورد بررسی قرار میگیرد.
کلیدواژه: ثمرات استصحاب شرایع گذشته.