گزیده درس سی و نُه
درس سی و نُه از «المسألة التاسعة و العشرون، فی علة الاحتیاج الی المؤثر»، شروع شده است و تا «فعلم أنّ علّة الحاجة انّما هی الامکان لا غیر»، ادامه دارد. مسئله بیست و نهم در این رابطه بحث می‌کند که علت احتیاج به مؤثر چیست؟ به عبارت دیگر، ممکن‌الوجود در وجود محتاج به غیر است و دلیل این نیازمندی به غیر چیست؟ در این رابطه مباحث مهم و کلیدی انجام گرفته است که در این زمینه چند نظر وجود دارد: نظر اول، از جمهور عقلاء است که اعتقاد دارند که علت نیازمندی عالم به خدا، همان امکان عالم است. نظر دوّم، این است که علت احتیاج عالم به خدا، حدوث عالم است که ازلی نیست. قول سوم، گفته است که حدوث و امکان هر دو علت احتیاج عالم به خدا است. قول چهارم از مرحوم خواجه و مرحوم علامه است که در حقیقت همان قول اول را پذیرفته‌اند و برای اثبات آن به دو دلیل استدلال کرده‌اند که استاد میلانی در این درس به یکی از آن دو استدلال می‌پردازد.
کلیدواژه: علت نیازمندی اثَر به مؤثر.
Kurs-Sitzungen
1- 104 موضوع هدف از خلقت و شناخت ارسطو از نظر معصوم (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
2- 105 موضوع غرض خداوند از خلقت و شخصیت ارسطو و فلاسفه یونان از نظر معصوم (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
3- 106 موضوع ارسطو از نظر امام صادق (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
4- 107 موضوع مقصد ثانی در جواهر و اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
5- 108 موضوع اقسام جوهر مجرد و مادی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
6- 109 موضوع بحث در اجسام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
7- 110 موضوع حدوث عالم (1) و ابطال متناهی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
8- 111 موضوع حدوث عالم (2) و ابطال بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
9- 112 موضوع حدوث عالم (3) و استحاله بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
10- 113 موضوع حدوث عالم (4) و برهان تطبیق و استحاله بی نهایت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
11- 114 موضوع حدوث عالم (5) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
12- 115 موضوع حدوث عالم (6) و پاسخ به شبهات فلاسفه (1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
13- 116 موضوع حدوث عالم (7) و پاسخ به شبهات فلاسفه(2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
14- 117 موضوع حدوث عالم (8) و پاسخ به شبهات فلاسفه(3) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
15- 118 موضوع پاسخ به شبهات فلاسفه(4) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
16- 119 موضوع بحث مجرّدات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
17- 120 موضوع بطلان عقول مجرّده - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
18- 121 موضوع آیا نفس مجرّد است؟ - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
19- 123 موضوع کم متصل و منفصل و قار و غیر قار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
20- 124 موضوع کم کیف و علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
21- 125 نکاتی در تجرد وعدم تجرد علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
22- 126 بطلان تجرد و اتحادعلم و عالم و معلوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
23- 127 بطلان اتحادعقل و عاقل و معقول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
24- 128 اقسام علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
25- 129 علم بدیهی و نظری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
26- 130 تابع بودن علم با معلوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
27- 131 احکام، مراتب و انواع علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
28- 133 کیفیت نظر و فکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
29- 134 نیاز به معلم درعلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
30- 135 خردمندی وجوب معرفت خدا وند 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
31- 136 خردمندی وجوب معرفت خداوند2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
32- 137 اقسام دلیل1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
33- 138 اقسام دلیل2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
34- 139 قیاس و دو قسیم آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
35- 140 تعقل و تجرد و قدرت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
36- 141 قدرت و اراده(1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
37- 142 قدرت و اراده(2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
38- 143 تعلیقات فلسفی باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
39- 144 نقد تعلیقات فلسفی در باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
40- 145 پاسخ به تعلیقات فلسفی در باب اعراض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
41- 146 نقد تعلیقات فلسفی در مسأله علم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
42- 147 اثبات صانع توانا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
43- 148 توضیحات برهان وجوب و امکان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
44- 149 اثبات قدرت باری تعالی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
45- 150 پاسخ به شبهات قدرت و اختیار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
46- 151 دلیل عمومیت علم باری تعالی و پاسخ به فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
47- 22 بطلان دیدگاه عرفا در احوال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
48- 122 موضوع فصل خامس در اعراض نه گانه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
49- 151 دلیل عمومیت علم باری تعالی و پاسخ به فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
50- 152 اثبات علم باری تعالی (1) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
51- 153 اثبات علم باری تعالی (2) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
52- 154 علم خداوند حصولی است یا حضوری؟ - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
53- 155 پاسخ به شبهات باب قدرت خداوند - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
54- 156 حیات و اراده باری تعالی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
55- 157 اراده، سمع و بصر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
56- 158 سمع و بصر و کلام و بقاء الهی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
57- 159 سرمدیت، وحدت و عدم ترکیب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
58- 160 در اثبات توحید و نفی شریک - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
59- 161 نفی ضد، مکان، حلول، و اتحاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
60- 162 نفی جهت، حوادث، احتیاج ولذت و الم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
61- 163 نفی صفات ورؤیت ذات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
62- 163 نفی صفات ورؤیت ذات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
63- 164 معنای صحیح رؤیت خداوند در قرآن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
64- 165 باقی صفات باری تعالی 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
65- 166 باقی صفات باری تعالی2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
66- 167 مباحث عدل حس و قبح عقلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
67- 168 مباحث عدل، تعریف حسن و قبح - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
68- 169 پاسخ به شبهه اشعری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
69- 170 خداوند قادر بر قبیح است اما قبیح و لغو انجام نمی دهد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
70- 171 نسبت اعمال به ما و ردّ جبر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
71- 172 پاسخ به شبهات اشعری ها1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
72- 173 پاسخ به شبهات اشعری ها 2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
73- 174 پاسخ به شبهات اشعری ها 3 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
74- 175 آیات اختیار و پاسخ به آیات موهم جبر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
75- 176 افعال تولیدی هم منسوب بی خودمان است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
76- 177 قضا و قدر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
77- 178 حدیث امیر المؤمین (ع) در قضا و قدر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
78- 179 عذاب نشدن اطفال و علّت تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
79- 180 در علّت و حسن تکلیف و عبادت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
80- 181 پاسخ به شبهات تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
81- 182 سایر ادلّه حسن تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
82- 183 وجوب شرائط تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
83- 184 علت خلق و تکلیف کافر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
84- 185 تعریف لطف و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
85- 186 پاسخ به شبهات وجوب لطف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
86- 187 احکام لطف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
87- 188 وجه حسن آلام و رنج - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
88- 189 آلام، اعواض و آجال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
89- 191 ارزاق - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
90- 192 (اسعار(نرخ ها - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
91- 193 نبوت، حسن بعثت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
92- 194 حسن و وجوب بعثت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
93- 195 وجوب عصمت انبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
94- 196 معجزات و راه شناخت انبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
95- 197 پاسخ به شبهات کرامات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
96- 198 ارحاص ومعجزه برعکس و وجوب بعثت در هر زمان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
97- 199 وجود بعثت برای تمام زمان ها و نبوت خاتم الأنبیاء - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
98- 200 سایر معجزات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
99- 201 موضوع اعجاز قرآن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
100- 202 موضوعجهانی و دایمی بودن نبوت پیامبر (ص) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
101- 203 موضوعامامت و لزوم تعیین امام از جانب خداوند متعال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
102- 204 موضوعلزوم عصمت امام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
103- 205 موضوع عصمت امر اختیاری است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
104- 206 موضوعامام بعد از پیامبر (ص) بلا فصل علی بن ابیطالب (ع) است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
105- 207 موضوع حدیث غدیر و منزلت و - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
106- 208 موضوعافضلیت و معجزات امیر المؤمین (ع) و آیات دال بر امامت ایشان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
107- 209 موضوع ادلّه بطلان خلافت غیر علی بن ابیطالب (ع) - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
108- 210 موضوع ادلّه بطلان خلافت ابوبکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
109- 211 موضوع عدم لیاقت ولایت و جهل به احکام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
110- 212موضوع دفن در محل اصلی – هجوم و حمله به خانه علی علیه السلام و آتش زدن آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
111- 213 موضوع برخورد عمر با بیت المال و احکام اسلام وماجرای فدک - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
112- 214 موضوع بدعت‌های عثمان - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
113- 215 موضوع عثمان و افضلیت امیر المؤمنین علی علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
114- 216 موضوع فضائل و مناقب امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
115- 217 موضوع بقیه فضائل و مناقب امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
116- 218 موضوع مساوات امام علی علیه السلام با پایمبر صلی الله علیه و آله و سلم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
117- 219موضوع اخلاق، ایمان و حفظ حدود قرآن در سیره امیر المؤمنین علی علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
118- 220 موضوع دلالت علم غیب و معجزات امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
119- 221 موضوع استجابت دعا و معجزات امیر المؤمنین علیه السلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
120- 222 موضوع حدیث غدیر و افضلیت به جمیع کمالات نفسانی و خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
121- 223 موضوع اشرفیت امیر المؤمنین در اولاد و مرجعیت عامه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
122- 224 موضوع معاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
123- 225 موضوعمعنا و کیفیت وجود و عدم عالم و معاد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
124- 226 موضوع دلیل بر معاد و بطلان فنا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
125- 227 موضوع اعدام ممکن و فنا و فنا غیر معقول است - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
126- 228 موضوع بطلان بقاء لا فی محل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
127- 229 موضوع معاد جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
128- 230 موضوع پاسخ به توهمات فلاسفه در معاد جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
129- 231 موضوع ثواب و عقاب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
130- 232 موضوع مشقت در تکلیف - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
131- 233 موضوع شروط ثواب احباط و تکفیر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
132- 234 موضوع احباط و تکفیر و انقطاع عذاب مؤمن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
133- 235 موضوع عفو، شفاعت و توبه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
134- 236 موضوع وجوب توبه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
135- 237 موضوع توبه و اقسام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
136- 238 موضوع اقسام توبه و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
137- 239 موضوع توبه، عذاب قبر، میزان و صراط - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
138- 240 موضوع میزان، صراط و حساب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
139- 241 موضوع امر به معروف و نهی از منکر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
140- 1 مقدمه1 امتیاز علم کلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
141- 2 مقدمه 2 لزوم فراگیری علم کلام - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
142- 3 اهمیت کتاب کشف المراد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
143- 4 تعریف وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
144- 5 حاشیه‌ای برتعریف وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
145- 6 تعریف وجود از دیدگاه حسن زاده آملی و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
146- 7 تعریف وجود از دیدگاه فخر رازی و بطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
147- 8 در اشتراک معنای وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
148- 9 ادله اشتراک وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
149- 10 وجود غیر از ماهیت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
150- 11 وجود غیر از ماهیت ودلیل آن 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
151- 12 وجود غیر از ماهیت ودلیل آن2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
152- 13 پاسخ به ادعای عدم غیریت وجود و ماهیت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
153- 14 وجود ذهنی و خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
154- 15 وجود امری ذهنی؛ نه خارجی و تشکیک در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
155- 16 خیر بودن وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
156- 17 وجود مثل ندارد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
157- 18 نبودن واسطه میان وجود وعدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
158- 19 ابطال واسطه میان وجود و عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
159- 20 ابطال دلیل قائلین به ثابتات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
160- 21 ابطال وجود در حال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
161- 22 بطلان دیدگاه عرفا در احوال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
162- 23 نقض ادله قائلین به حال - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
163- 24 فروع اعتقاد به ثابتات، احوال وبطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
164- 25 مباحث وجود مطلق و خاص - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
165- 26 ملکه و عدم ملکه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
166- 27 بسیط بودن وجود و تشکیک آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
167- 28 تشکیک در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
168- 29 معنای معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
169- 30 شیئیت معقول ثانی، نه موجود عینی بودن آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
170- 31 انواع عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
171- 32 اقسام وجود وعدم، به محتاج، غنی، وجوب، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
172- 33 اقسام و تعریف وجوب، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
173- 34 اقسام وجوب، امکان و امتناع بالغیر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
174- 35 امکان عام و خاص و شرائط آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
175- 36 عدم وجود عینی، در وجود، امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
176- 37 اثبات عقلی بودن امکان و امتناع - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
177- 38 وجوب و امتناع ذاتی و غیری - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
178- 39 علت نیازمندی ممکن به مؤثر1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
179- 40 علت نیازمندی ممکن به مؤثر2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
180- 41 نیازمندی ممکن به مؤثر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
181- 42 وجوب فعلی ممکن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
182- 44 تقدم و تأخر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
183- 45 تشکیک در تقدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
184- 46 حدوث ذاتی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
185- 47 قدم و حدوث وصف عقلی‌اند، نه ذات خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
186- 49 وجود واجب الوجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
187- 50 معنای موجود و شناخت ذات خداوند - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
188- 52 ادله قائلین زیادة، وجود به‌ذات خداوند و ابطال آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
189- 54 عدم تأثیر ماهیت در وجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
190- 55 معقول ثانی بودن وجود و عدم ایجاد معدوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
191- 56 برخی دیگر از مصادیق معقولات ثانویه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
192- 57 تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
193- 59 نقد حاشیه آقای حسن زاده بر تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
194- 60 جهات تصور عدم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
195- 61 ملاک صدق و کذب قضایا - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
196- 62 کیفیت حمل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
197- 63 برخی از موارد معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
198- 64 امتناع اعادة معدوم 1 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
199- 65 امتناع اعادة معدوم - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
200- 66 اعاده معدوم و تقسیم موجود - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
201- 67 امکان از دیدگاه متکلمین، - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
202- 68 نیاز ممکن به علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
203- 69 معنای نیازمندی و احتیاج ممکن به علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
204- 70 اعتبار عقلی داشتن مؤثریت بدون ذات خارجی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
205- 71 معنای مؤثریت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
206- 72 معنای جعل و آفرینش - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
207- 73 عدم ممکن، به نبودن علت - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
208- 74 نیاز مندی ممکن باقی به مؤثر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
209- 75 نفی اختیار خداوند از دیدگاه فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
210- 76 عدم اختیار واجب ازدیدگاه فلاسفه - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
211- 77 خدا و عالم در نگاه فلاسفه و دهریون - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
212- 78 قدم عالم از دیدگاه فلاسفه و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
213- 79 نیازمندی حادث به ماده ومدت از دیدگاه فلاسفه و نقد آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
214- 80 عدم ماده ومدت برای حادث و بطلان آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
215- 81 عدم ماده ومدت برای حادث و بطلان آن، 3 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
216- 82 ماهیت و احکام آن - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
217- 83 ماهیت و اعتبارات - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
218- 84 اقسام کلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
219- 85 تقسیم ماهیت به بسیط و مرکب - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
220- 86 نیازمندی مرکب و بسیط - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
221- 87 تقابل و اقسام واحد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
222- 88 اقسام تقابل و شروط تناقض - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
223- 89 فصل سوم در علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
224- 90 فصل سوم در علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
225- 91 تعریف و اقسام علت و معلول - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
226- 92 علت فاعلی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
227- 93 بطلان قاعده الواحد از فاعل مختار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
228- 94 بطلان قاعده فلسفی الواحد در مورد فاعل مختار - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
229- 95 رد حاشیه آقای حسن زاده قاعده الواحد - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
230- 96 موضوع بطلان فلسفه در عروض کثرت -1-استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
231- 97 موضوع بطلان فلسفه در عروض کثرت -2 - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
232- 98 موضوع علیت و معلویت معقول ثانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
233- 99 موضوع ابطال تسلسل به روش کلامی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
234- 100 موضوع برهان تطبیق، بهترین دلیل حدوث عالم و بطلان تسلسل - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
235- 101 موضوع برهان تطبیق به بیان دیگر - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
236- 102 موضوع کیفیت صدور افعال ما - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes
237- 103 تناهی قوای جسمانی - استاد: شیخ حسن میلانی - Notes