گزیده درس دوصد و سی و دو
درس دوصد و سی و دو از «و اعلم انّه یشترط فی استحقاق الفاعل المدح و الثواب ...»، شروع شده است و تا «یعنی نقیضی الثواب و العقاب، لولاء ای لو لا الدوام» ادامه دارد. مرحوم علامه میفرماید: ابوالقاسم بلخی معتقد است که تکالیف از باب شکر نعمتهای خداوند واجب است و از این جهت شخصی که تکلیف خود را انجام داده مستحق ثواب نیست و ثواب خودش یک امر تفضلی از سوی خدای متعال است. مرحوم خواجه این سخن بلخی را پاسخ میدهد که عقلاً قبیح است شخصی به دیگری نعمتی ببخشد و سپس وظایفی را بر دوش او بگذارد و ستایش خود را به خاطر آن نعمت واجب بگرداند، بدون اینکه به وی ثواب بدهد. مرحوم خواجه به این دلیل اکتفاء نمیکند و دلیل دیگری نیز برای ابطال قول بلخی میآورد. در ادامه مرحوم خواجه شروط استحقاق یافتن شخص را برای ثواب اشاره میکند. مباحث مربوط به استحقاق ثواب و عقاب به پایان رسید و مرحوم خواجه در مسئله ششم، در باره صفات ثواب و عقاب بحث میکند. مرحوم خواجه میفرماید: همیشگی بودن ثواب و عقاب لازم است چون مشتمل بر لطف خدای متعال میباشد و سپس ایشان برای اثبات دوام آن به چندین دلیل استدلال کرده است.
کلیدواژه: استحقاق و صفات ثواب و عقاب.