گزیده درس دوصد و سی
درس دوصد و سی از «و اعلم انّه یشترط فی استحقاق الفاعل المدح و الثواب ...»، شروع شده است و تا «کما اذا فعل طاعة ببعض اعضائه و معصیة بالبعض الآخر» ادامه دارد. فصل پنجم، در بارهی ثواب و عقاب است و مرحوم خواجه در ابتدا اسباب استحقاق برای مدح و ثواب و شرائط آن را بیان میکند و مرحوم علامه هر کدام از واژههای مدح، ثواب، ذم و عقاب را معنا و تعریف میکند، سپس اسباب استحقاق برای مدح و ثواب را بیان میکند. در این درس مرحوم خواجه شرائط استحقاق مدح و ثواب را تبیین مینماید که یکی از شرائط این است که فاعل فعلِ ثواب و دارای مدح، کار واجب را برای وجوب یا برای وجه وجوب و کار مستحب را برای استحباب یا برای وجه استحباب آن بجای آورد. همینطور در ترک کار قبیح، آن را برای آنکه ترک قبیح است یا برای وجه آن ترک کند. بدنبال این مطلب، مرحوم خواجه میفرماید: همانطوری که طاعت موجب استحقاق ثواب میشود، انجام دادن کار قبیح و ترک کار واجب سبب کیفر میگردد، سپس دو دلیل عقلی و سمعی برای این مسئله بیان میکند. در ادامه مرحوم خواجه به یک شبهه پاسخ میدهد و آن شبهه این است که بجا نیاوردن واجب، سبب استحقاق ذم نیست.
کلیدواژه» ثواب و عقاب.