گزیده درس چهل و شش
درس چهل و ششم از «قال و الحدوث الذاتیُّ متحققٌ ...»، شروع شده است و تا «و ذلک هو معنی الحدوث الذاتی»، ادامه دارد. بیان شد که اقسام تقدم و تأخر پنج یا شش مورد است و از جمله آنها، تقدم و تأخر بالطبع بود. با توجه به معنای تقدم و تأخر طبعی، یک معنای جدید برای حدوث پیدا میشود و آن حدوث ذاتی است. ولی حادث نیست، بلکه ازلی میباشد و در عین ازلی بودن به آن حادث میگوید. این نوعی تناقض است، در جواب میگوید این تناقض نیست. استاد میفرماید: یکی از نکات کلیدی کتاب کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، همین بحث حدوث ذاتی است که فلاسفه میخواهند مرحوم خواجه را به خودشان بچسپانند از همین جا استفاده میکنند. در حالی که مرحوم خواجه و مرحوم علامه به حدوث ذاتی و قدم زمانی اعتقاد ندارند و آن را خلاف عقل و شرع میدانند.
کلیدواژه: حدوث ذاتی.