گزیده درس صد و شصت و نُه
درس صد و شصت و نُه از «قال: وارتکاب اقلّ القبیحین مع امکان المخلص»، شروع شده است و تا «و الدلیل علی ما اختاره المعتزلة انّ له داعیاً ...» ادامه دارد. در درس قبلی به چند دلیل مرحوم خواجه و مرحوم علامه برای اثبات حسن و قبح عقلی پرداخته شد و در این درس به سائر استدلالها اشاره میشود. مرحوم خواجه میفرماید: جایز است از میان دو قبیح، آن یکی که قبح کمتری دارد، انجام داد. البته علاوه بر آن، راه فراری از انجام کار قبیح هم امکان دارد، به این معنا که با تدبیر و اندیشیه میتوان از انجام دادن کار قبیح دوری کرد. مرحوم علامه میفرماید: این سخن مرحوم خواجه میتواند جواب از دو شبهه اشاعره باشد که در مورد حسن و قبح عقلی مطرح کرده است. مرحوم خواجه در ادامه فرموده است: جبر باطل است. مرحوم علامه در شرح کلام ایشان میفرماید: این کلام مرحوم خواجه در جواب شبههی دیگری از شبهات اشاعره است و آنها معتقدند که جبر حق است. در ادامه استاد میلانی وارد مسئله دوم میشود که در آن مرحوم خواجه فرموده است: خداوند فعل قبیح را انجام نمیدهد و کار واجب را ترک نمیکند. مرحوم علامه میفرماید: مردم در این مورد اختلاف کردهاند و معتزله همان سخن مرحوم خواجه را میگوید، ولی اشاعره با سخن معتزله مخالفت کرده و کارهای قبیح را به خدا نسبت داده است.
کلیدواژه: پاسخ به شبهات اشاعره.