گزیده درس دوصد و سی و هفت
درس دوصد و سی و هفت از «واحتج ابوعلی بانّه لو لم تصحّ التوبة عن قبیح دون قبیح ...»، شروع شده است و تا «و عدم قبول توبته و اسلامه لکن یمنع اطلاق الاسم علیه» ادامه دارد. بحث در این بود که آیا توبه از تمام قبایح باشد یا اینکه توبه از برخی قبایح کفایت میکند؟ ابوعلی گفته است که از برخی گناهان توبه کنیم و از برخی دیگر توبه نکنیم و بر این سحن خود دلیل هم میآورد. اگر کسی از گناهانی که قبح آنها را میداند، از آنها توبه کند و از گناهانی که قبح آنها را نمیداند، توبه نکند صحیح است. همچنین اگر از گناهی که قبحاش زیاد است از آن توبه کند و از گناهی که قبح آن را کم میداند از آن توبه نکند، باز توبه صحیح است. مرحوم خواجه میفرماید: تحقیق در مقام این است که توبه از برخی کارهای قبیح و ترک توبه از بعضی دیگر جائز است؛ زیرا افعال بر اساس دواعی و انگیزهها سر میزند و بر اساس بازدارندهها منتفی میگردند. پس چنانچه داعی برتری بیاید، فعل سرمیزند. مرحوم علامه میفرماید: با توجه به این سخن، جایز است که فاعل کارهای قبیح، انگیزهی خود بر پشیمانی از برخی کارهای قبیح را ترجیح دهد و این انگیزه نسبت به برخی دیگر ترجیح نیابد.
کلیدواژه: وجوب توبه