گزیده درس شانزده
در درس گذشته راجع به دلالت توضیحاتی داده شد و در این درس به اقسام دلالت اشاره میشود. گفته شد که دلالت عبارت است از ارتباط میان دال و مدلول، چنانچه انسان از امری به امر دیگری منتقل شود به آن دلالت گفته میشود. انتقال از امری به امر دیگر مقدور نیست، مگر اینکه یک علاقهی میان دال و مدلول وجود داشته باشد. مرحوم مصنف این علاقه سه نوع میداند: اوّل، علاقه عقلی و ذاتی است و این در جایی است که میان وجود خارجی دال و مدلول ملازمهی ذاتی برقرار باشد، مانند انتقال از علت و به معلول. دوم، علاقه میان دال و مدلول، علاقهی طبعی باشد و این نوع دلالت در جایی است که ملازمه میان دو چیز یک ملازمهی طبعی باشد که طبع انسان آن را اقتضا دارد. سوم، علاقه میان دال و مدلول، علاقه وضعی باشد و این در جایی است که ملازمهی میان دو شئ از روی قرارداد باشد. از میان دلالتهای سهگانه، دلالتهای عقلی و وضعی در منطق کاربرد دارد. دلالت وضعی خودش به لفظی و غیر لفظی تقسیم میشود.
کلیدواژه: اقسام دلالت.