گزیده درس سی و هشت
اگر موضوع و محمول در مفهوم متحد باشند و تفاوتشان در اجمال و تفصیل و مانند آن باشد، حمل میان آن دو را حمل اوّلی مینامند. مثلاً وقتی گفته میشود «الانسان حیوان ناطق»، مفهوم انسان و حیوان ناطق یکی است؛ تنها چیزی که هست اینکه مجمل و دیگری مفصل است و در حقیقت در اجمال و تفصیل باهم تفاوت دارد. اگر موضوع و محمول در مصداق و وجود خارجی متحد باشند، ولی مفاهیم آن دو مختلف باشد به آن حمل شایع صناعی میگوید. مثل «الانسان حیوان»، چرا که مفهوم انسان غیر از مفهوم حیوان است، ولی در عین حال هر چه انسان بر آن صدق میکند، حیوان نیز بر آن صدق خواهدکرد. بر اساس تعریف حمل شایع صناعی و حمل اولی ذاتی، پاسخ سئوال دوم هم روشن میشود. در آنجا گفته شد که حمل حد تام بر نوع از هیچکدام از کلیات خمس نیست. در پاسخ گفته میشود که مقصود از محمول در باب کلیات خمس همان محمول به حمل شایع صناعی است، در حالی که حمل حد تام بر نوع، از قبیل حمل ذاتی اولی است.
کلیدواژه: حمل ذاتی ذاتی و حمل شایع صناعی