گزیده درس پنجاه و یک
مرحوم مصنف بحث قسمت را به بحث تعریف ملحق کرده است. آغازگر این بحث مرحوم بغدادی در کتاب «المعتبر» است و سپس مرحوم مظفر برای اولینبار آن را در منطق به صورت مفصل مطرح کرده است. یکی از مباحث مهم در بحث تعریف این است که معرَّف به وسیلهی معرِّف شناخته میشود، امّا سئوال این است که خود معرِّف را باید چگونه بشناسیم؟ به دیگر سخن، اکتساب حدود و تعاریف چگونه انجام میگیرد؟ ایشان بعداً تصریح خواهدکرد که از رهگذر قسمت میتوان ذاتیات اشیاء را بدست آورد. سئوال بعدی این است که قسمت چیست؟ قسمت عبارت از تجزیه کردن یک شئ به اجزاء آن قسمت است و در اینجا خود شئ، مقسم و هر یک از اجزاء نسبت به آن شئ، قِسم و نسبت به یکدیگر قسیم خوانده میشود. سئوال سوم، مربوط به فائده قسمت است که مرحوم مصنف آن را چنین توضیح میدهد: دستیابی به مفاهیم و معانی متنوع و وضع نمودن لفظ برای هر یک از آنها، تحصیل حدود و تعریفات، تدوین علوم و تنظیم ابواب و مسائل آن، تنظیم امور روزمره و انجام کارهای عادی [از قبیل تجارت و ساختمانسازی]، دستهبندیهای سودمند در امور مختلف [نظیر چینش کتابهای کتابخانه تقسیمبندی کلاسهای مدارس و غیره] مرهون عمل تقسیم است.
کلیدواژه: تقسیم و فائده آن.