گزیده درس هشتاد و چهار
قبلاً، بیان گردید که قضیه شرطیه به اعتبار نوع نسبت به متصله و منفصله و به لحاظ کیفیت به موجبه و سالبه و از نظر حالات و زمانها به شخصیه، مهمله و محصوره تقسیم میشود و سپس خود محصوره به کلیه و جزئیه قسمت گردید. اکنون مرحوم مظفر برای قضیه شرطیه تقسیمات دیگری ذکر کرده است که در واقع برای هر یک از همان قضایای متصله و منفصله اقسامی بیان نموده است. ایشان شرطیه متصله را از نظر طبیعت اتصال و ارتباطی که میان مقدم و تالی آن برقرار است، به لزومیه و اتفاقیه تقسیم کرده است. قضیه متصله لزومیه، آن است که میان طرفین آن، اتصال حقیقی برقرار است و منشاء این اتصال پیوندی است که سبب میشود یکی از آنها مستلزم دیگری باشد. مثل رابطه علی و معلولی میان مقدّم و تالی و یا اینکه هر دو معلول یک علت باشد. شرطیه اتفاقیه، متصلهیی است که میان دو طرف آن پیوندی که ملازمه آن دو را ایجاب کند، وجود ندارد؛ بلکه به طور اتفاقی همرا باهم تحقق یافته است. در ادامه مرحوم مظفر برای شرطیه منفصله دو تقسیم دیگری ذکر میکند که تقسیم اوّل آن به عنادیه و اتفاقیه است و در این درس بررسی میشود.
کلیدواژه: قضایای شرطیه متصله لزومیه و اتفاقیه.