گزیده درس صد و هفتاد و سه
اگر کسی کار خوب و بر طبق مصالح اجتماعی انجام دهد مورد ستایش همگانی قرار میگیرد، ولی چنانچه کسی بر خلاف مصالح عمومی کار بدی انجام دهد، حداقل کار این است که او را مورد سرزنش قرار میدهد. اما اینکه انسان آن را چگونه درک میکند، این مسئله اختلافی است و در واقع این یک بحث طولانی تاریخی میان اشاعره از یک طرف و عدلیه از طرف دیگر است. عدلیه معتقد است که افعال ذاتاً دارای حسن و قبح است و به همین دلیل چنانچه انسان کاری انجام دهد که به نفع مصلحت اجتماعی باشد مورد تحسین قرار میگیرد و اگر آن کار مصلحت اجتماعی را به خطر بیندازد، تقبیح میشود. اما اشاعره معتقد است که حسن و قبح افعال بستگی به امور دینی دارد و هر آنچه در منابع دینی مورد حسن قرار گرفته باشد، حسن است و هر آنچه در منابع دینی تقبیح شده باشد، آن قبح دارد. حالا بر اساس نظریه عدلیه، کدام قوه این مصلحت عمومی را درک میکند؟ مرحوم مصنف میفرماید: عقل عملی انسان آن را درک میکند.
کلیدواژه: مشهورات.