گزیده درس سی و دو
در درس قبلی برخی از مباحث کلیات خمس انجام گرفت و این درس در تداوم درس قبلی ارائه میشود. مرحوم مصنف ابتدا نوع را تعریف میکند و آن را تمام حقیقت مشترک میان جزئیاتی میداند که تنها عددشان متعدد است، ولی حقیقتشان یکی است و در پاسخ به سئوال از چیستی واقع میشود. جنس تمام حقیقت مشترک میان جزئیاتی است که حقیقتشان مختلف است و در پاسخ از چیستی واقع میشود. فصل جزء مختص یک ماهیت است که اختصاص به آن ماهیت دارد و در پاسخ «ایّ شیئ» آورده میشود. مرحوم مظفر در ادامه میفرماید: وقتی از حقیقت اشیاء سئوال میشود، این سئوال از کلیات است و سئوال از جزئیات نیست؛ زیرا گاهی سئوال از چند کلی و گاهی از یک کلی است. چنانچه سئوال از یک کلی و یک ماهیت انجام گیرد، اینجا در جواب نوع میآید، مثلاً «الانسان ماهو»، در جواب گفته میشود: «حیوانٌ ناطق.» امّا اگر سئوال از چند کلی و ماهیت انجام گیرد، در جواب جنس میآید، مثلاً «الانسان و البقر و الفرس ماهو؟» در جواب گفته میشود: «حیوان.» ولی چنانچه انسان بخواهد فصل اشیاء را مشخص کند، از آن چگونه سئوال کند؟ مرحوم مظفر میفرماید: باید با «اَیُّ شیئ» پرسان شود. بنابراین در نوع و جنس به وسیلهی «ماهو» و در فصل با «ایّ شیئ» پرسیده میشود.
کلیدواژه کلیات خمس.