گزیده درس هشتاد و پنج
تقسیم اوّل قضیه شرطیه منفصله در پایان درس قبلی بررسی گردید و در این درس به تقسیم دوّم آن اشاره میشود. در تقسیم دوّم، شرطیه منفصله به سه قسم حقیقیه، مانعةالجمع و مانعةالخلو تقسیم میگردد. قضیه حقیقیه، منفصلهیی است که در آن به تنافی دو طرف در صدق و کذب در موجبه و عدم تنافی آن دو در صدق و کذب در سالبه حکم شده است. اگر منفصله حقیقیه موجبه باشد، بیانگر آن است که مقدم و تالی نمیتواند هر دو باهم جمع یا هر دو رفع شوند. ولی اگر سالبه باشد بیانگر آن است که اجتماع آن دو باهم و نیز ارتفاعشان باهم ممکن است. منفصله مانعة الجمع، قضیهیی است که در آن به تنافی و ناسازگاری دو طرف در موجبه یا عدم تنافی آن دو در سالبه در صدق [نه در کذب] حکم شده است. معمولا مانعةالجمع در جواب کسی گفته میشود که گمان میکند دو چیز [که در حقیقت غیر قابل اجتماعاند] میتوانند باهم جمع شوند، مانند کسی که گمان میکند یک شخص میتواند هم پیشنماز باشد و هم گناهکار. اما سالبه در جواب کسی آورده میشود که گمان میکند اجتماع دو چیز محال است.
کلیدواژه: اقسام شرطیه منفصله.