گزیده درس صد و هفتاد و هفت
بحث در بارهی مبادی قیاس و استدلال است که تا هنوز سه قسم آن مورد بررسی قرار گرفته است. در این درس به قسم چهارم آن پرداخته میشود که عبارت است از «وهمیات». مقصود از وهمیات، همان قضایای وهمی صرف است. به دیگر سخن، منظور قضایای دروغی است که وهم آنها را پذیرفته است و با قوت به آنها حکم میکند به گونهیی که خلاف آن را حتی اگر دلیل هم وجود داشته باشد، آن دلیل پذیرفته نمیشود. مرحوم مظفر میفرماید: در حقیقت، وهم از حس پیروی میکند و زیر نظر اوست و از این جهت آنچه حس قبول نکند، وهم نیز قبول نمیکند؛ مگر اینکه در قالب امور حسی درآورده شود. مثلاً وهم اکثر مردم این است که از مکان تاریک میترسند و حال آنکه از نظر عقل، مکان تاریک همان مکان روشن است. یا مردم از جنازه میترسد و حال آنکه جنازه یک جسم بیجان است و هیچ حرکتی ندارد.
کلیدواژه: وهمیات.